Reforma polskiego prawa pogrzebowego: Jaki mógłby być pogrzeb przyszłości?
Zapraszamy na otwartą dyskusję online, towarzyszącą wystawie „Wyobraźnia funeralna” z autorem wystawy Kubą Marią Mazurkiewiczem, prof. Anną E. Kubiak oraz Anją Franczak.
Jaki mógłby być pogrzeb przyszłości oraz czym jest – lub mogłaby być – śmierć w życiu ludzi XXI wieku? Na spotkaniu zatytułowanym Reforma polskiego prawa cmentarnego: Jaki mógłby być pogrzeb przyszłości? prowadzący poruszą kontekst historyczny obowiązującej od sześćdziesięciu dwóch lat Ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Porozmawiają także o aktualnym projekcie nowej ustawy, zaproponowanej przez inicjatywę (Nie)Zapomniane cmentarze.
31 stycznia 1959 roku uchwalono obowiązującą do dziś Ustawę o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Dokument zasadniczo powiela prawodawstwo przyjęte za czasów II RP, które znów miało za zadanie ujednolicenie trzech różnych systemów prawnych obowiązujących w państwach zaborczych. Okazuje się, że kontekst legislacyjny ostatniego pożegnania jest w Polsce silnie zakorzeniony jeszcze w XIX wieku. Sprawa przestarzałości i nieadekwatności prawa do naszych czasów, podnoszona jest od kilkunastu lat. Znajdujemy się obecnie w punkcie przełomowym, ponieważ Kancelaria Prezesa Rady Ministrów forsuje swój projekt i dąży do przeprowadzenia zmian legislacyjnych w przyszłym roku (2022). Tymczasem po kilku latach prac alternatywną propozycję przygotowała również strona społeczna skupiona w inicjatywie (Nie)zapomniane Cmentarze.
Co zmieniło się w Polsce od 1959 roku? Czy i po co potrzebujemy zmian w obszarze pogrzebu? W jakim kierunku powinny iść ewentualne przekształcenia? Dlaczego zmiany w rytuale pogrzebowym tak trudno przeprowadzić? Zapraszamy na spotkanie, w ramach którego będziemy zastanawiać się nad postawionymi pytaniami i spróbujemy na nie odpowiedzieć.
prof. Anna E. Kubiak – antropolog kultury. Profesor nadzwyczajny w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN i wykładowca w Graduate School for Social Research. Autorka książek: Delicje i lewa ręka Kryszny (IFiS PAN, Warszawa 1997), Jednak New Age (Santorski & Co, Warszawa 2005), Nostalgia i inne tęsknoty (Stopka, Łomża 2007), INNE ŚMIERCI. Antropologia umierania i żałoby w późnej nowoczesności (Universitas, Kraków 2014), Pogrzeby to nasze życie (IFiS PAN, Warszawa 2015), Assisted Death in the Age of Biopolitics and Bioeconomy (Cambridge Scholars Publishing, Great Britain 2020), współredaktorka antologii Społeczne i kulturowe reprezentacje śmierci (Nomos, Kraków 2015). Obszary zainteresowań: tanatologia, bioetyka, eutanazja, antropologia wizualna, studia nad traumą i pamięcią. Jako członkini inicjatywy „(Nie)zapomniane cmentarze” zaangażowana w konsultacje społeczne na temat reformy obecnej ustawy o cmentarzach.
Anja Franczak – założycielka Instytutu Dobrej Śmierci, przestrzeni dialogu i edukacji o przemijaniu, śmiertelności i sprawach ostatecznych. Kulturoznawczyni i certyfikowana towarzyszka w żałobie. Autorka bloga Sprawy Ostateczne o tematach związanych z umieraniem, śmiercią i żałobą. Jest w trakcie dwuletniego kursu kształcenia na doulę umierania.
Kuba Maria Mazurkiewicz – projektant, artysta, organizator przedsięwzięć społecznych i kulturalnych oraz wykładowca. Absolwent Wydziału Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, dyplom magisterski obronił z wyróżnieniem w 2012 roku. Dwukrotny stypendysta Ministra Kultury (2011, 2016), laureat konkursów i uczestnik wystaw w dziedzinie projektowania graficznego (Dobry Wzór, Polish Graphic Design Awards, Projekt Roku). Przez ostatnie dziesięć lat współzałożyciel kilku inicjatyw społeczno-artystycznych (np. Pracownia Struktur Mentalnych, zespół wespół) od 2021 roku prowadzi własną pracownię projektową.