Biuro Chłonności Przestrzeni

Jak tworzy się przestrzeń publiczna? Kto ją konstruuje, a kto wpuszcza w nią życie? Na ile są to procesy odgórne i sformalizowane, a na ile miasto tworzy się w sposób organiczny i oddolnie? Na spotkaniu pochylimy się właśnie nad tym ostatnim aspekcie. Samoorganizującego się miasta szukamy w nieoczywistych zjawiskach i lokalizacjach, nierzadko w strukturach, które z pozoru są chaotyczne i przypadkowe. Ruszamy w wizualną podróż po targowiskach, podwórkach, ale i oficjalnych placach oraz deptakach, miejscach po katastrofie i nieużytkach. A że spotykamy się w piątkowy wieczór, naszej podróży będzie towarzyszyć muzyka – tak ważna dla samoorganizującego się miasta i tak przyjemna.

Magda Kubecka pracuje jako badaczka miasta, animatorka kultury, inicjatorka działań sąsiedzkich w przestrzeni publicznej, placemakerka. Jest wiceprezeską Fundacja „Na miejscu” która wspiera społeczności lokalne w ulepszaniu przestrzeni publicznych. Jest współzałożycielką “Jak działa miasto”, inicjatywy skupionej wokół edukacji o mieście. Magda jest także redaktorką Magazyn Miasta/ Cities Magazine, wykładowczynią w School of Ideas na Uniwersytet SWPS. Prowadzi bloga “Miejski Instytut” o miastach, kulturze i innowacjach.

Nieużytki rozwijają się samodzielnie i żywiołowo. Nie ma tu cięć pielęgnacyjnych, nasadzeń i oprysków. Rośliny wysiewają się spontanicznie z nasion krążących po świecie. Ptaki, owady i małe ssaki żyją w niszach, które tworzą się pośród opadniętych gałęzi, niewygrabionych liści oraz w dziuplach drzew. Kategoria braku użyteczności przypisana takiemu terytorium budzi kontrowersje. Z perspektywy nie-ludzkich istot to właśnie takie tereny nadają się najlepiej do przeżycia w mieście. Dla większości społeczeństwa nieużytki są niewidzialne, ponieważ „nic tam się nie dzieje”. Funkcjonują poza kategoriami konsumpcyjnymi, nie dostarczają rozrywki. Są traktowane jako puste tereny, których zachowanie oznacza tylko utracone możliwości inwestycyjne i zahamowanie dynamiki rozwoju miasta. Podczas spotkania dowiemy się, jakie można podejmować działania w celu zachowania nieużytków miejskich.

Anna Siekierska – rzeźbiarka, rowerzystka, pracownica akademicka. Jest aktywistką przyrodniczą oraz animatorką warsztatów uwrażliwiających na życie innych istot, autorką licznych instalacji w przestrzeni publicznej, projektów zaangażowanych społecznie. Często przebywa w rozmaitych chaszczach i bagniskach.

Joanna Stembalska, kuratorka galerii Studio BWA Wrocław opowiadała o muralach w przestrzeni publicznej, która przestała być polem działań jedynie artystów_ek. Usłyszymy o społecznym wymiarze sztuki w mieście, odzwierciedlającym demokratyczne tendencje uczestniczenia w kulturze. Prowadząca przybliży również samą koncepcję Międzynarodowego Festiwalu Sztuki Zewnętrznej OUT OF STH, którego koncepcja ewoluowała od idei ukazania w kontekście sztuki zjawisk z obszaru street artu, przez prezentację inspiracji, jaką twórcy czerpią z miasta, aż do krytycznego ujęcia problematyki miejskiej, dla której sztuka może generować modele rozwiązań.

Joanna Stembalska – kuratorka galerii Studio BWA Wrocław, poruszająca problematykę zaangażowania sztuki we współczesne wyzwania i perspektywy w obszarach miejskiego aktywizmu, kultury alternatywnej, urbanistyki czy troski o środowisko. Promuje postawy obywatelskie i współodpowiedzialności za kształt sfery publicznej. Historyczka sztuki, kuratorka i inicjatorka nagradzanego Międzynarodowego Biennale Sztuki Zewnętrznej OUT OF STH. Od 2014 współkuratorka programu rezydencyjnego w BWA Wrocław.

Punktem wyjścia dla prezentacji o projektowaniu przestrzeni publicznej był termin „trzecie miejsce” (The Third Place) używany do określania miejsc w przestrzeni publicznej, które oddzielają środowisko życia w domu i pracy. Termin ten został użyty po raz pierwszy w 1989 roku przez amerykańskiego socjologa Raya Oldenburga w książce „The Great Good Place” i stał się jeszcze bardziej aktualny w czasach pandemii.Prezentacja oparta zostanie na realizacjach i projektach autorskich w przestrzeni publicznej. Skupi się zarówno na znaczeniu i roli projektowanych mikroprzestrzeni w przestrzeni publicznej, ale także na procesach powstawania takich projektów. Różnorodność poszczególnych projektów i sposobu ich powstawania będzie także opowieścią o znaczeniu kontekstu w projektowaniu przestrzeni publicznej.

Paweł Grobelny – projektant i kurator wystaw. Specjalista w zakresie projektowania przestrzeni publicznej. Prowadzi Pracownię Projektowania Przestrzeni Publicznej na Wydziale Wzornictwa ASP w Warszawie. Stypendysta Rządu Francuskiego w Paryżu, Casa de Velazquez – Academie de France w Madrycie oraz Residency Unlimited w Nowym Jorku. Jego realizacje znajdują się w przestrzeniach publicznych takich miast jak Bruksela, Budapeszt, Paryż, Strasburg i Szanghaj. Laureat wielu międzynarodowych nagród – między innymi „Rado Star France – Prix du Public” przyznanej podczas Paryskiego Tygodnia Designu. Dwukrotny laureat ogólnopolskiej nagrody „Polska Architektura XXL” w kategorii „Polski Krajobraz”.

Miasta dookoła nas wciąż nie wyglądają i nie funkcjonują tak, jak powinny. Zmiany postępują, ale dla wielu dobre projekty i pomysły wciąż są tylko oazami na pustyni. Ostatnia dekada miejskiego aktywizmu sformułowała miejskie marzenie, ale w międzyczasie doszło do pokoleniowej zmiany. Wraz z nią przyszła roszada priorytetów. Prawo do miasta to dziś prawo do przyszłości bez kryzysu klimatycznego. Wciąż jednak łączy nas miejski grunt. Podczas spotkania porozmawiamy o tym, gdzie w istocie dziś stoimy.

Artur Celiński – współtwórca i zastępca redaktor naczelnej „Magazynu Miasta”, w ramach programu “DNA Miasta” wspiera rozwój działań społecznych i zrównoważenie miejskich inwestycji; autor podcastów – w tym projektu „miastopoczucie”; współtwórca “Międzymieścia”; komentator życia publicznego, wykładowca akademicki, miejski aktywista i trener.