Opowieść płynie jak rzeka. Baśń Ewy Klekot

Spotkanie w pracowni badań artystycznych 17. południka będzie okazją, by spojrzeć na Krainę Śląsk z perspektywy materiałów, które płyną z nurtem rzeki. Poprowadzi je Ewa Klekot – antropolożka kultury, tłumaczka, absolwentka archeologii i etnografii, doktor nauk o sztuce.

Według polskich językoznawców nazwa Śląska ma związek z wilgocią i nadrzecznymi mokradłami. Odkąd organizmy żywe zaczęły kolonizować lądy, mokradła wzdłuż rzek stanowią jeden z bogatszych biotopów. Pozostałości roślin tworzących karbońskie lasy łęgowe zachowały się nie tylko w węglu, który z nich powstał, ale też w węglonośnych łupkach przywiezionych z wyprawy do Krainy Śląsk. 

Rzeki – tak ważne z perspektywy naszego gatunku – są niezwykle rzadką formą występowania wody na naszej planecie: niosą zaledwie niecałe 0,06 promila ziemskiej słodkiej wody (co oznacza 15/10 000 promila całej wody na ziemi). W Krainie Śląsk jest ich wiele, bardzo różnie płynących. Podnoszący się opadający poziom wód na podmokłych obszarach w Dolinie Baryczy umożliwiał osadzanie się i wytrącanie rud darniowych, używanych jako materiał budowlany.

Rzeki to woda w ruchu – czasem bardzo gwałtownym, czasem niemal niedostrzegalnym. Ruch i płynność rzecznej materii stają się z jednej strony źródłem materiałów w sensie dosłownym – rzeka selekcjonuje frakcje żwiru, piasku i kamieni, wylewając i cofając się osadza muł; z drugiej – woda w ruchu dostarcza metafor przydatnych do pracy z materiałami takimi, jak szkło czy glina, także porcelana. Dynamika rzeki pozwala zrozumieć specyfikę materiałów, które płyną.

EWA KLEKOT – antropolożka, tłumaczka, kuratorka. Adiunktka w Instytucie Projektowania Uniwersytetu SWPS; wykłada w School of Form i na Uniwersytecie Warszawskim. Interesuje się interdyscyplinarnym łączeniem humanistyki i nauk społecznych z projektowaniem i działaniami artystycznymi, zarówno w badaniach, jak i edukacji. Absolwentka archeologii i etnologii, doktor nauk o sztuce. Aktualny obszar badań to antropologia wytwarzania oraz związane z nią poznanie i wiedza: umiejętności, wiedza ciała, materiały i procesy; tradycje wytwarzania a dziedzictwo niematerialne. Zajmuje się też antropologiczną refleksją nad sztuką, zwłaszcza społecznym konstruowaniem sztuki ludowej i prymitywnej, a także materialnością i wartościowaniem rzeczy uznawanych za dizajn, sztukę, zabytek, eksponat muzealny.