Rondino.Jesień #1. Spacer po Lesie Rędzińskim

W ramach Rondino. Jesień #1, artystyczno-badawczego projektu, zapraszamy na jesienny spacer po Lesie Rędzińskim z przyrodniczką i architektką krajobrazu, Małgorzatą Piszczek.

Jesień w Lesie Rędzińskim jest cicha, szaro-ruda, pachnąca grzybami i butwiejącymi liśćmi. Zaczynamy spacer od skrzyżowania ulic Wędkarzy i Żużlowców.  Wchodzimy w malowniczą panoramę doliny Odry drogą wśród pól. Na skraju lasu wybieramy ścieżkę w prawo, w jego głąb, w kierunku rzeki. Naszym celem jest wędrówka przez różne fragmenty lasu, polany, łąki nad Odrą, mostek nad Trzcianą, aż do Widawy. Możemy wypróbować różne warianty tej drogi. Ścieżka w górę Widawy doprowadzi nas do wału przeciwpowodziowego między lasem a polami irygacyjnymi. Wrócimy nią do miejsca startu. Długość trasy wyniesie ok. 10 km. Zapraszamy na wspólny spacer!

Las Rędziński

to czterystuhektarowy kompleks leśny położony na północy Wrocławia, w dolinie Odry. Od 1928 roku jest to las miejski. Glebę ukształtowała tu rzeka, a żyzne mady naniesione przez wezbraną wodę wpłynęły na skład gatunkowy drzewostanu, który tworzą dęby, graby zwyczajne, wiązy szypułkowe, jesiony wyniosłe i lipy szerokolistne. Pierwotnym lasem był tu łęg dębowo-wiązowo-jesionowy, ale regulacja koryta Odry osuszyła teren oraz pozbawiła go częstych zalewów wodą bogatą w materię organiczną i składniki mineralne. Tym samym wpłynęła ona na przekształcenie łęgu w grąd, w przewadze środkowoeuropejski, z dużym udziałem grabów, klonów polnych i bogatym runem. Runo liściastego lasu tworzą głównie geofity, czyli byliny skracające swój cykl rozwojowy do okresu, kiedy dno lasu jest oświetlone wiosennym słońcem. Są to np. złoć żółta, śnieżyczka przebiśnieg, zawilec gajowy i żółty, miodunka ćma, ziarnopłon wiosenny, fiołek wonny i Rivina, zawilec żółty i gwiazdnica wielkokwiatowa. 

Gospodarka leśna również odcisnęła na Lesie Rędzińskim swój ślad w postaci zmniejszenia ilości martwego drewna oraz wprowadzenia drzew obcych siedliskowo, jak dąb czerwony, modrzew europejski, robinia akacjowa. Mimo tych przekształceń Las Rędziński ma się dobrze. Płaski teren spowalnia bieg cieków płynących z pól irygacyjnych i przyujściowego odcinka Widawy, gruba warstwa ścioły i gromadzące się martwe drewno sprzyja utrzymaniu wilgoci i różnorodności grzybów. Różnowiekowy drzewostan ze stojącymi martwymi drzewami wpływa pozytywnie na populacje ptaków zasiedlających dziuple. Liczne drobne zbiorniki wodne są siedliskiem płazów. Duża powierzchnia lasu i jego położenie nad rzeką sprzyja obecności drapieżnych ptaków, nietoperzy, wydr i bobrów. Bogata fauna owadów jest związana z występującymi nad Widawą i na śródleśnych polanach łąkami, zaroślami okrajkowymi tworzonymi przez śliwę tarninę i sędziwymi drzewami, które same w sobie tworzą rzadkie siedliska przyrodnicze. Kilkanaście sędziwych dębów stanowi pomniki przyrody. Las Rędziński jest cennym obszarem przyrodniczym i częścią korytarza ekologicznego Doliny Odry. Jest warty objęcia ochroną prawną w formie rezerwatu przyrody. 

Małgorzata Piszczek

Jestem przyrodniczką (biologia na Uniwersytecie Wrocławskim, 1989) i architektką krajobrazu (Podyplomowe Studium Architektury Krajobrazu na Politechnice Wrocławskiej, 2002). Pracuję jako projektantka terenów zieleni, ogrodniczka i edukatorka przyrodnicza. Prowadzę szkolenia na temat adaptacji miast do zmiany klimatu dla samorządów, organizacji pozarządowych i aktywistów oraz przyrodnicze spacery edukacyjne. Działam społecznie na rzecz ochrony przyrody i klimatu we Wrocławiu. Jestem członkinią Społecznej Rady Parku Grabiszyńskiego – nieformalnej grupy, która współpracuje z Zarządem Zieleni Miejskiej we Wrocławiu na rzecz wypracowania właściwych standardów pielęgnacji zieleni w Parku i mieście. Jestem również przewodniczącą Rady ds. Parku Grabiszyńskiego przy ZZM. Inne bliskie mi inicjatywy to Wrocławska Przyroda, która opracowała listę cennych terenów przyrodniczych we Wrocławiu i w ramach Koalicji Wrocławska Ochrona Klimatu działa na rzecz objęcia ich ochroną oraz Stowarzyszenie Ochrony Drzew miastoDrzew, którego jestem przedstawicielką. Staram się przekazać ludziom mój zachwyt przyrodą i trochę wiedzy o jej mechanizmach. Uważam, że czułość dla przyrody i jej poznanie pomaga budować relacje nie tylko z naturą, ale i sobą samym. Motywuje też do dbałości i walki o trwanie świata, którego czujemy się częścią. 

Rondino.Jesień #1 to projekt artystyczno-badawczy. Jego tajemniczy tytuł nawiązuje do średniowiecznej nazwy Lasu Rędzińskiego. W kolejnych odsłonach Rondino będziemy poznawać ten wiekowy organizm wspólnie z artystami, projektantkami i badaczkami. Projekt rozwija się organicznie i zaplanowany jest na osiem najbliższych pór roku: jesień, przedzimie, zimę, przedwiośnie, wiosnę, lato, polecie i znów jesień. Najbliższe tygodnie spędzimy w terenie z przyrodniczką i projektantką krajobrazu, Małgorzata Piszczek, a także naszymi berlińskimi partnerami z Naturpark Barnim. Na tym obszarze leżą malownicze pola irygacyjne dawnego Berlina, Hobrechtsfelde. Zwiedzaliśmy je w tym tygodniu. W grudniu poprowadzę spacer. Powstanie też mapa emocjonalna i topograficzna, zaprojektowana przez Kaja Gliwa.

To tylko początek – pragniemy Waszego zaangażowania!

Katarzyna Roj

Projekt finansowany ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec.

Projekt realizowany jest przez BWA Wrocław Galerie Sztuki Współczesnej we współpracy z Goethe-Institut w Krakowie.