Spacer – jesień. Nowe ekosystemy 

W ramach cyklu Sezony zapraszamy na jesienny spacer po nowych ekosystemach okolic Wrocławskich Pól Irygacyjnych. Na spacerze spróbujemy odpowiedzieć na pytania:

Zmiana miejsca startu! Spotykamy się na przystanku autobusowym Rędzin, gdzie kończą trasę autobusy 118 i 257. Na przystanku będziemy czekać do godziny 11:15, aby wszystkie osoby zdążyły dojechać.

Co mogło być w tym miejscu w przeszłości? 100, 1000, 10000 lat temu? Dlaczego zaszła tu zmiana? Jak zarządzać tym miejscem? Co się stanie, jeżeli będziemy postępować tak lub inaczej? Gdzie leży Twoja osobista linia bazowa? Jaką przyrodę pamiętasz z dzieciństwa? Czego dziś nie ma, a było? Czy przyroda powinna służyć człowiekowi? Czy ochrona przyrody dla niej samej to fanaberia, na którą nas nie stać? A może nas stać? Czy nowe ekosystemy to nowa nadzieja, czy wręcz przeciwnie? Czy „sprawne oferowanie usług ekosystemowych” to dobra legitymizacja nowych ekosystemów? Co czujesz, patrząc na przyrodę i krajobraz tego miejsca?

 „Nowatorskie” lub „nowe” ekosystemy (novel ecosystems) są odpowiedzią na zmianę stanu historycznego. Według definicji to układy zbudowane, zmodyfikowane lub zaprojektowane przez człowieka. Powstają one w miejscach, których struktura i funkcja zostały celowo lub przypadkowo zmienione przez ludzi, np. przez wprowadzenie nowych gatunków powodujących zmiany w funkcjonowaniu ekosystemów lub poprzez czynniki powodujące degradację elementów abiotycznych i biotycznych.

Nowe ekosystemy mogą powstać np. w zeutrofizowanej rzece, morzu ogrzanym lokalnie zrzutem ciepłej wody z elektrowni, kamieniołomie, na hałdzie pokopalnianej, na skutek sadzenia drzew w przestrzeni, w której od dawna ich nie było. Działania ludzi wywierają także globalny wpływ na wiele ekosystemów.

Nowe ekosystemy nie są „dobre” ani „złe” jako takie. Mogą mieć wady i zalety w danym czasie i miejscu. Lubimy myśleć, że naturalne ekosystemy są pod wieloma względami lepsze, ale proces ich utraty rozpoczął się bardzo dawno temu i jest silnie zaawansowany – do tego stopnia, że niektórzy biolodzy uważają, że to pragnienie kontrolowania naszego środowiska naturalnego, nawet ukierunkowane na odtwarzanie ekosystemów, jest przyczyną obecnego kryzysu bioróżnorodności. Wydaje się to logiczne: cechą przyrody jest zmienność, ewolucja, przystosowanie do nowych warunków, a te zmieniają się w antropocenie gwałtownie. Tworzenie się hybrydowych, dynamicznych, samowystarczalnych systemów może być odpowiedzią na kryzys różnorodności biologicznej.

W BWA Wrocław inspirujemy się cyklicznością i przemianą sezonów przyrodniczych. Naszym zegarem odmierzającym upływ czasu są Wrocławskie Pola Irygacyjne, dawna oczyszczalnia ścieków, a dziś obszar naturokultury. Miejsce, w którym to, co żywe, przenika się z reliktami działalności człowieka. W obliczu zmian klimatu obserwujemy jak zegar przyrodniczy ulega rozchwianiu. Nasze sezonowe spacery pomagają dostroić się do pór roku i czujnie obserwować przemiany otoczenia. 

Prowadzenie Marian Piszczek w towarzystwie Małgorzaty Piszczek 

Informacje praktyczne

Wydarzenie jest częścią programu publicznego Postęp a Sezony. Sezony to program publiczny, którego celem jest namysł nad strategiami życia w dobie kryzysu klimatycznego. Podczas różnorodnych spotkań wspólnie będziemy ćwiczyć adaptację do rzeczywistości, w której zmienność jest podstawową cechą sezonów.

O prowadzących:

MARIAN PISZCZEK – biolog, przyrodnik. Zajmującej się projektowaniem i realizacją ogrodów oraz inwentaryzacjami dendrologicznymi. Wolny czas stara się poświęcać na wycieczki przyrodnicze, zwiedzanie starych parków, wyprawy w poszukiwaniu mszaków i badanie torfowisk. 

MAŁGORZATA PISZCZEK – przyrodniczka i architektka krajobrazu. Pracuje jako projektantka terenów zieleni, ogrodniczka i edukatorka przyrodnicza. Prowadzi szkolenia na temat adaptacji miast do zmiany klimatu dla samorządów, organizacji pozarządowych i aktywistów oraz przyrodnicze spacery edukacyjne. Działa społecznie na rzecz ochrony przyrody i klimatu m. in. w nieformalnej grupie Wrocławska Przyroda, która opracowała listę cennych terenów przyrodniczych we Wrocławiu i w Koalicji Wrocławska Ochrona Klimatu, która działa na rzecz objęcia tych obszarów ochroną prawną. 

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.