Canti Spazializzati #11

W programie tegorocznej edycji cyklu Canti Spazializzati zadajemy pytanie o to, jak nowe technologie wpływają na percepcję czasu i przestrzeni w perspektywie twórcy_czyni, jak i słuchacza_ki.

Rozpoczęty w 2020 roku wspólnie z Katarzyną Roj projekt nasłuchu Wrocławskich Pól Irygacyjnych, skupiony na badaniu bioróżnorodności i stopnia zanieczyszczenia hałasem antropogenicznym, aktualnie poszerzamy o zagadnienie czasu. Najnowsze metody ekologii dźwiękowej (długoczasowe rejestratory, algorytmy analizy dużych archiwów) pozwalają na pracę z obszernymi, nawet wielomiesięcznymi zbiorami nagrań. Wyszukiwanie w nich zdarzeń i dźwięków, śledzenie ich powtórzeń czasowych w perspektywie miesięcy i lat, analiza zależności pomiędzy bio-, geo- i antropofonią stanowi nie tylko potężne narzędzie w dziedzinie sound studies, ale staje się też powoli metodą praktyki nagrań terenowych.

Program koncertu:
❍ Justyna Stasiowska – Martwa natura z polami (2022)
Pola irygacyjne traktuję jako sztuczną naturę – powstałą jako technologia oczyszczania, która wytworzyła osobne środowisko. Tworząc kompozycję zdubluje ten gest i wykorzystam nagrania terenowe, aby stworzyć na ich podstawie sztuczne brzmienia imitujące pejzaż akustyczny pól irygacyjnych. Ten gest od-tworzenia natury obecny jest w badaniach akustycznych, gdzie z całego nagrania dźwiękowego filtrowano brzmienia określonego elementu, jak na przykład głos ptaka. Następnie przedstawiano go słuchaczom, niczym wypchany i powieszony okaz. Interesuje mnie, jak formy konserwacji środowiska poprzez medium dźwięku przechowują dane środowisko akustyczne równocześnie czyniąc z niego widmo, którego już nigdy nie doświadczymy w rzeczywistości.
―
❍ Zaumne – A Visitor (2022)
Dostęp do setek godzin starannie sporządzonych nagrań dźwiękowych z ściśle określonego obszaru, jest dla mnie zupełnie wyjątkowym, ale też onieśmielającym doświadczeniem. Postanowiłem powracać z wizytą na Pola Irygacyjne wybranego dnia każdego miesiąca. Wsłuchiwać się w mikro-zdarzenia i notować każde z osobna. Starać się poznawać tę przestrzeń zmysłem słuchu i uważnie śledzić przemiany krajobrazu dźwiękowego. Intuicyjnie stworzyć mapę najistotniejszych chwil uwiecznionych danego dnia. Przyjąć rolę ciekawskiej zjawy.
Przestrzeń zamkniętą już tylko w plikach cyfrowych poddam rekonstrukcji i interpretacji celem wyekstrahowania z niej najbardziej swoistych momentów dźwiękowych. Moje comiesięczne wizyty wraz z wybranymi w ich czasie fragmentami nagrań, staną się budulcem kompozycji, którą zaprezentuję podczas swojego koncertu.
―
❍ Agata Zemla – time_space (2022)
? ????????́? ?́????? ??????????? ??ł? ?? ??????? ???????? – ?? ??????̨ ??ł??? ???????????????́? ? ???????????? ??????́? ? ??????????. ?????? ??? ??????? ???????́ ????????̇??? ??????? ???????, ??????? ? ??ł??̇???? ????????????? ????????????-????????. [1]
Wrocławskie Pola Irygacyjne pierwszy raz poznawałam jako biolożka. W 2014 roku prowadząc tam badania, obserwowałam jak szybko system drenów i sieć cieków odprowadzają wodę z opadów atmosferycznych w głąb ziemi. Tak skutecznie, że ślad po niej zupełnie zanika. Mierzyłam też jak nieuchronnie obniża się poziom wód gruntowych. I pamiętam jeszcze wzmagający te czynniki upał. Wszystko powyżej zgromadzonej w ziemi wody schło.
A jak na Polach płynie czas? Czy szybko upływa siecią cieków, czy spływa systemem drenów w dół? Jak ma się do ich przestrzeni? Czy wnika w nią, coraz głębiej, nieuchronnie obniżając swój poziom? Czy na Polach czas również schnie? Po latach znów sięgam do stosów notatek zapisanych podczas badań i na Pola powracam jako kompozytorka. Jak uchwycić ich czas ruchem ręki, jak spowodować, aby zwolnił? Jak tą samą ręką zamknąć ogromną przestrzeń Pól w niewielkiej galerii? Morfologia gestów wykonywanych podczas spaceru, dotykania łąki może okazać się podobna do tej, którą wykorzystuję podczas tworzenia muzyki z użyciem kontrolerów ruchu. Sam czas może za to się zachwiać. W stworzonej przeze mnie typologii ulegnie tak stabilizacji, jak i destabilizacji. Mechanizm zalewowy Wrocławskich Pól Irygacyjnych przekształcę w muzykę zakomponowaną, w gestaltowym duchu transformując czasoprzestrzeń na inne wymiary. Czas i przestrzeń, przes_czas, czas_strzeń.
[1] Wojciech Łyczko, Pola irygacyjne Osobowice – historia i teraźniejszość 1
―
❍ Beniamin Głuszek plays Alvin Lucier „Bird and person dyning” (1975)
utwór na wykonawcę, mikrofon, wzmacniacz, głośniki i obiekt dźwiękowy
“? ????? ????????????? ?? ?????? ??? ?????? ?? ??? ???? ??????? ??? ????????, ????????? ?? ???? ??????? ??? ??? ???? ??????????? ???????? ?? ?? ????, ?? ? ?????? ?????? ??????? ??? ????? ??????? ??? ??? ????????. ??? ????????? ?????? ????? ???? ??? ????? ????????? ?? ?? ?????????, ???????? ????? ???? ?????? ??? ?????-?????? ?? ???????? ?? ??? ???????? ?? ??? ?????????? ????. ????????? ??? ??????????? ????? ???????? ???? ??? ????????????, ???? ?????????? ? ?????? ????????, ??? ? ????? ??????? ??? ?????? ??? ?????? ???? ????? ???? ?????????”
Alvin Lucier, liner note wydawnictwa “Bird and Person Dyning”, Cramps Records
Utwór Luciera jest nie tylko studium zachowania dźwięku w przestrzeni, jego relacji z ciałem i ruchem. Jest również przykładem słuchaniem ucieleśnionego, tego jaki wpływ na to co i jak słyszymy ma nasze ciało i percepcja. Uprzestrzennione “słuchanie” performera wreszcie jest próbą udźwiękowienia procesu słuchania, transpozycji ról słuchacza_ki i performera_ki – wszak słuchamy słuchania.

Więcej o wydarzeniu:
Andrea Polli w artykule „Soundwalking, Sonification and Activism” (w „The Routledge Companion to Sounding Art”, red. M. Cobussen, V. Meelberg, B. Truax, London 2016) definiuje pojęcie humanizacji danych: „creating sonifications using soundwalking and soundscape composition as a model may serve to humanize the resulting sonification work by bringing the data to the human scale and by allowing audiences to relate to the sonification on a physical level. This might serve to increase environmental knowing by allowing listeners to experience data through their bodies”. Moment ucieleśnienia dźwięku, w wielokanałowej kreacji przestrzeni sonicznej stwarza możliwość słuchania pogłębionego (deep listening), hiperrzeczywistego, pomiędzy zagęszczeniem i rozciągnięciem czasu, przestrzeni i samej faktury brzmienia. Wchodzącego w głąb materii i procesów. Zaburzającego tradycyjną, antropocentryczną skalą czasu.

No ideas but things, słynne motto zmarłego pod koniec zeszłego roku ojca założyciela sound artu Alvina Luciera zapowiadało nie tylko sztukę analizującą naturę zjawisk dźwiękowych, ale przede wszystkim dążenie do zmiany relacji słuchaczem_ką – performerem_ką – medium dźwięku. Przestrzeń i czas jako kluczowe parametry wpływające na percepcję dźwięku poddawał gestowi nie tylko kompozytorskiemu, ale przede wszystkim słuchowemu. Lucier wspominał o stanie medytacji, który „completely changed my conception of performance and led to the attentive rather than manipulative attitude toward materials which typified most of my subsequent works”. „I’m sitting in a room”, „Music for solo performer” to medytacje dźwięku. Z kolei prezentowane przez nas mniej znane „Clocker” i „Bird and person dyning” stawiały na proces słuchania jako środek wykonawczy utworu, zrozumienia konceptu utworu, ale i dotarcia do istoty materii dźwiękowej. Były medytacjami czasu, przestrzeni i dźwięku. Nazwisko Luciera rzadko pojawia się w narracjach o ekologii dźwiękowej, jednak jego utworom zawdzięczamy słuchanie tak wnikliwe i wrażliwe, jak i metodyczne, świadome technologii jako medium.

Zaproszonym artyst(k)om (jak i wszystkim innym chętnym!) udostępniliśmy archiwum nagrań terenowych z Wrocławskich Pól Irygacyjnych (WPI) realizowanych co miesiąc, przez kilkanaście dni, non stop w trybie 24/7. Poprosiliśmy o ich interpretacje – brzmienia, czasu i przestrzeni zawartych w tych nagraniach. O ich perspektywę wyboru i nasłuchu samych nagrań, ale i relacji do tak szerokiego zakresu czasowego zawartego w naszym zbiorze. Oddajemy głos polom, oddajemy głos archiwom nagrań, szukamy trybów ich słuchania, kontynuujemy tworzenie przestrzeni zrozumienia zjawisk w nich zawartych.