Laboratorium badań nad szczęściem. Życie po kom­fortocenie

Bierzemy udział w Laboratorium badań nad szczęściem – projekcie artystyczno-badawczym, łączącym młodych ludzi ze środowiskami nauki, sztuki, dizajnu, technologii i przedsiębiorczości. Sieć osób eksperckich zajmie się koprodukcją wiedzy i wdroży lokalne rozwiązania w kreatywnych laboratoriach, aby poprzez wspólne działania uwolnić się od komfortocenu i żyć w sposób bardziej zrównoważony oraz szczęśliwy. BWA Wrocław reprezentuje zespół pod przewodnictwem kuratorki Katarzyny Roj, który zajmie się tematem gleby.

Wkrótce wyczerpią się światowe rezerwy komfortu przez lata tworzonego przez ludzi, bez oglądania się na koszty środowiskowe. Dziś, w dobie kryzysu klimatycznego, musimy się przygotować na jego odejście. Zmiana sposobu myślenia i związane z tym zmiany stylu życia są nieuniknione i będą bolesne. Zarówno kryzys klimatyczny jak i restrykcyjne działania proekologiczne często frustrują i demotywują. Jak je przekuć w pozytywne doświadczenie, z którego można czerpać szczęście, do którego człowiek usilnie dąży? Świat potrzebuje nowych strategii. Potrzebuje ich teraz. Powinniśmy jak najszybciej szukać dróg, które nas wyprowadzą z komfortocenu.

Wspólnie z naszymi partnerami zakładamy interdyscyplinarne laboratoria badawcze – w Białymstoku, Gdańsku, Katowicach, Szczecinie, Warszawie i Wrocławiu, gdzie młodzi ludzie będą pracować razem z niemieckimi i polskimi ekspertami i ekspertkami z zakresu nauki, sztuki, dizajnu, architektury oraz innych dziedzin, które okażą się przydatne.

Tematy, które nas interesują to przyszłość ograniczonego komfortu, praca wyobraźni, ekologia miejska, gospodarka przyszłości, poszukiwanie źródeł optymizmu, spekulatywność jako motor rozwoju, zarządzanie kryzysem i sytuacjami niedoboru. Zadaniem laboratoriów będzie identyfikacja lokalnych potrzeb, deficytów, zagrożeń i opracowanie strategii, scenariuszy pozytywnych działań. Fakt, że jako lokalna społeczność mamy wpływ na otaczającą nas rzeczywistość pokazuje, że zmiana może być w zasięgu ręki i to daje nam poczucie szczęścia.

Projekt Goethe-Institut, Fundacji Bęc Zmiana oraz Zentrum für Kunst und Urbanisitk (ZK/U Berlin), realizowany przy wsparciu m.st. Warszawa, Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej, Fundacji im. Heinricha Bölla w Warszawie.

Zespół kuratorski: Bogna Świątkowska, Miodrag Kuč, Matthias Einhoff

Koprodukcja wiedzy:
Akademia Sztuk Pięknych Katowice, BWA Wrocław Galerie Sztuki Współczesnej, Instytut Kultury Miejskiej w Gdańsku, Stowarzyszenie Media Dizajn (Inkubator Sektorów Kreatywnych), Galeria Arsenał w Białymstoku.

Komfortocen? Co to?
Architekt Daniel A. Barber w słynnym tekście Po komforcie definiuje to pojęcie jako „napędzane paliwami kopalnymi tworzenie świata o zmarginalizowanych realiach środowiskowych”. I dodaje, że „ostatnie sto lat zdefiniowała produkcja komfortu: uwolnione przez nią emisje wpłyną na naszą planetę na kolejne stulecia”.

Czyli co?
Klimatyzacja, chłodzenie, ogrzewanie, izolacja, oczyszczanie – wszystko to, co ułatwia nam życie, a jednocześnie jest nieuprawnionym luksusem w świecie, w którym musimy mierzyć się z konsekwencjami wysokiego uprzemysłowienia. 

Czego nas uczy komfortocen i dlaczego to nie fair?
Komfortocen bardzo precyzyjnie pokazuje rozwarstwienia ekonomiczne i nierówności społeczne. Wskazuje też, czym jest dziś luksus – skalą posiadanego komfortu. Komfortocen to zatem świat dostępny tylko dla najbogatszych.

Nie czarujmy się! Spójrzmy na realia 
Dziś, zwłaszcza w obszarze globalnej Północy, musimy się przygotować na jego odejście komfortu. Zmuszą nas do tego rozliczne kryzysy, wobec których musimy przyjąć postawę aktywnego poszukiwania rozwiązań.

Co teraz?
Rozwiązania wypracować możemy wspólnie! We współpracy interdyscyplinarnej projektantów, badaczy, naukowców, artystów, architektów.

Co ma do tego sztuka?
Sztuka jest obszarem poszukiwania innowacji. Daje język i narzędzia, umożliwia zaangażowanie, wyczula na wspólnotę. Pozwala na sprawniejsze formułowanie nowatorskich modeli działania, bo uruchamia wyobraźnię i krytyczne myślenie.

Co będziemy robić?
Skoncentrujemy się na sieciowaniu środowisk artystycznych, naukowych, biznesowych i władz samorządowych, na rozpoznaniu ich wielostronnych potrzeb oraz na inspirowaniu do wspólnych działań. Zdefiniujemy najistotniejsze wyzwania i potrzeby i opracujemy strategie, które nie będą zniechęcać i frustrować, ale zachęcać i motywować. Punktem wyjścia naszych działań będzie raport ARUPa 2050: Scenarios for plausible futures.

Co nam to da?
Pozwoli uwolnić się od komfortocenu i żyć w sposób bardziej zrównoważony i szczęśliwy.

W ramach Laboratorium Badań nad Szczęściem BWA Wrocław realizuje projekt Soil Rebirth, z myślą o odkryciu potencjału gleby miejskiej oraz pobudzeniu świadomości na temat jej znaczenia. Naszym celem jest stworzenie prototypu, który zainspiruje do działania na rzecz poprawy jakości gleby i ochrony środowiska. Projekt realizujemy we współpracy artystów, projektantów oraz środowisk naukowych i aktywistycznych. Jesteśmy przekonani, że poprzez integrację różnych perspektyw i umiejętności, będziemy w stanie stworzyć innowacyjne rozwiązania.

Do tej pory odwiedziliśmy Miejski Kompostownik (wspólnie z grupą Centrala), odbyliśmy wizytę studyjną w Wałbrzychu oraz gościliśmy przedstawicieli z ZK/U Berlin. Przed nami kolejne spotkania, warsztaty i wizyty studyjne, które pozwolą na wymianę wiedzy i doświadczeń. Będziemy zgłębiać temat gleby miejskiej, jej funkcji ekologicznych i potencjału regeneracyjnego.