W szczelinach agrologistyki. Wyobrażenia arche-litu w sztuce współczesnej 

Czy cykliczność sezonów jest naturalna? Czy ekologia może ocalić naturę? W ujęciu Timothy’ego Mortona, twórcy koncepcji „mrocznej ekologii” i „ekologii bez natury”, natura jest wymysłem służącym do hierarchicznego podziału świata na ludzki i nie-ludzki. W ramach cyklu Sezony oraz wystawy Świątynia Baśni zapraszamy na wykład Joanny Sokołowskiej o artystycznych przedstawieniach sposobów współistnienia ludzi i nie-ludzi.

Według brytyjskiego filozofa postrzeganie cykliczności sezonów ma swoje korzenie w agrologistyce – systemie, który zaczął się kształtować wraz z rozwojem rolnictwa i udomowieniem zwierząt, a stał się programem zarządzania wspólnym światem w oparciu o prawo własności i ekonomiczny wyzysk nie-ludzi. Harmonijny, powtarzalny cykl pór roku miał być jedną z iluzji istnienia odwiecznego, przewidywalnego porządku, nazywanego Naturą.

Arche-lit to z kolei pierwotne pokrewieństwo ludzi i nie-ludzi poprzedzające algorytmy agrologistyki. Z rzeczywistością arche-lityczną możemy skontaktować się bez konieczności powrotu do przeszłości, ponieważ według Mortona trwa ona nadal w „czasopętlach”, poza chronologicznym ujęciem czasu, w szczelinach agrologistyki.

Przewodniczkami w opowieści o arche-licie będą współczesne osoby artystyczne (m.in. Emilija Škarnulytė, Anca Benera/Arnold Estefan, Melanie Bonajo, Agnieszka Brzeżańska i Tamás Kaszás), które eksplorują różne formy współistnienia ludzi i nie-ludzi, a historię ludzką ujmują w perspektywie głębokiego czasu i skali Ziemi.

Informacje praktyczne:

Wydarzenie jest częścią programu publicznego Postęp a Sezony. Sezony to program publiczny, którego celem jest namysł nad strategiami życia w dobie kryzysu klimatycznego. Podczas różnorodnych spotkań wspólnie będziemy ćwiczyć adaptację do rzeczywistości, w której zmienność jest podstawową cechą sezonów.

O prowadzącej:

JOANNA SOKOŁOWSKA – kuratorka, badaczka, doktorantka w dziedzinie Nauk o Sztuce Uniwersytetu Wrocławskiego, wykłada w Katedrze Mediacji Sztuki Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. W swoich wystawach i tekstach poruszała takie tematy jak przyszłość pracy, siostrzeństwo, wyobraźnia ekologiczna, a także współczesny potencjał awangardowych utopii. Wybrane wystawy: Odnowa. Biennale Zielona Góra 2022 (wspólnie z Martą Genderą i Bartkiem Lisem); Zjednoczona Pangea, Muzeum Sztuki w Łodzi, 2019; For beyond that horizon lies another horizon (Edith-Ruß-Haus für Medienkunst, Oldenburg, 2017, Ćwiczenia w autonomii. Tamás Kaszás we współpracy z Anikó Loránt (ex-artists’ collective), Muzeum Sztuki w Łodzi, 2016; Wszyscy ludzie będą siostrami, Muzeum Sztuki w Łodzi, 2016; Niewczesne historie (wspólnie z Jarosławem Lubiakiem), Muzeum Sztuki w Łodzi, 2015; Robotnicy opuszczają miejsca pracy, Muzeum Sztuki w Łodzi, 2010, Inne miasto – inne życie (Zachęta Narodowa Galeria Sztuki i przestrzenie publiczne, Warszawa, 2008. 

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.