Jak zabić chmurę? – pokaz filmu i wykład prof. Andrzeja Kotarby

Ludzie od wieków podejmowali próby kontrolowania pogody. Strzelanie w kierunku nieba w celu powstrzymania gradu, czy technologie zasiewania chmur dla wywołania deszczu nie są niczym nowym. Ich skuteczność jednak nie została potwierdzona. Mimo wszystko inwestowane są ogromne pieniądze w badania nad możliwościami ujarzmienia zjawisk atmosferycznych przez człowieka. Im bardziej nasila się kryzys klimatu – wraz z dotkliwymi suszami, powodziami i tornadami – tym więcej nadziei człowiek pokłada w technologii. Czy słusznie?

Zapraszamy na wykład Andrzeja Kotarby – profesora z Centrum Badań Kosmicznych PAN, zajmującego się klimatologią satelitarną, a w szczególności obserwacjami chmur. Po wykładzie odbędzie się projekcja filmu dokumentalnego „Jak zabić chmurę”.

Oficjalnie nazywana jest monotlenkiem diwodoru, czasem prościej – tlenkiem wodoru. Bardziej rozpoznawalna jest jednak pod nazwą zwyczajową: woda. Uznaje się ją za warunek konieczny dla obecności życia. Bez niej nasz planeta przypominałaby Marsa – zimną, pustynną i nieprzyjazną życiu planetę. W postaci gazowej (para wodna), ciekłej lub stałej (lód) odgrywa kluczową rolę w procesach klimatycznych Ziemi. Jaką konkretnie? Opowiem o tym w czasie naszego spotkania. Skupię się nie tylko na naturalnym przebiegu procesów angażujących wodę, ale także na zaburzeniach, jakie w te procesy wprowadził człowiek. Szczególną uwagę poświecę chmurom, które są zarówno fabrykami deszczu, jak i parasolami osłaniającymi Ziemię przed światłem Słońca. Czy jako ludzkość możemy ingerować w działanie tych fabryk, zwiększając lub zmniejszając ich wydajność? Czy możemy wedle uznania składać i rozkładać chmurowy parasol? A jeśli możemy, to czy właściwie powinniśmy?

dr hab. Andrzej Kotarba

Informacja praktyczne

Jak zabić chmurę (2021), reż. Tuija Halttunen

Fińską badaczkę, Hannele Korhen, fascynuje atmosfera i zjawiska pogodowe. Jej życie diametralnie się zmienia, gdy od rządu Zjednoczonych Emiratów Arabskich otrzymuje 1,5 mln USD. To grant badawczy, którego celem ma być stymulowanie opadów deszczu nad tym notorycznie suchym regionem. Propozycja jest nie do odrzucenia, ale za tą niebagatelną sumą kryje się nie do końca uczciwe zadanie. Korhen ma znaleźć sposób, aby skumulować w jednym miejscu chmury deszczowe, które do tej pory wędrowały. Badania nie mają służyć dobru nauki, a konkretnym interesom jednego z krajów i ma się to odbyć kosztem sąsiednich państw. Początkowy entuzjazm Korhen z czasem przekształca się w etyczny dylemat i rodzi wewnętrzny konflikt. Jeśli odniesie sukces, to komu odbierze chmury i kto poniesie największe straty? Czy najbogatsi mogą sterować przyrodą? Jaka jest cena ambicji badaczy i badaczek?    

O prowadzącym:

dr hab. Andrzej Z. Kotarba

profesor w Centrum Badań Kosmicznych PAN,
absolwent Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przyrodnik zafascynowany poznawaniem (wszech)świata za pomocą satelitów i sond kosmicznych. Jako klimatolog zawodowo buja w obłokach: skupia się na satelitarnych badaniach zachmurzenia, wykorzystując dane z m.in kosmicznych laserów i radarów. Bliska jest mu także problematyka zanieczyszczenia światłem. W wolnych chwilach popularyzuje naukę.